خودشناسي براي خداشناسي
يکي از راه هاي خودشناسي، شناخت خود در حوزه هاي مختلف صدر، شغاف، قلب و فؤاد است. بدين معني که در بخش صدر بدانيم غم و شادي ما در چه راستايي است، در بخش شغاف حب و بغض ما به چه دليلي ايجاد مي شود، در بخش قلب تفکر و تعقل در ما چگونه صورت مي گيرد و آيا به سمت حق است يا منافع شخصي و هوا و هوس و در نهايت، در بخش فؤاد، آيا فواد ما فراغ است و مي توانيم به رؤيت حق بپردازيم، يا اينکه فؤادمان اشغال است و دچار کوري شده است.
انسان شناسي در قرآن
بر اساس انسان شناسي قرآني، فطرت انسان که داراي 4 لايه صدر و شغاف و قلب و فؤاد است، بايد در شرايط مناسب قرار داشته باشند. يعني:
در ساحت صدر، حالت شادي و غم، دلتنگي و گشايش خاطر و بيم و اميد انسان بر اساس جهت گيري نسبت به خداوند شکل بگيرد و مشکلات و مسائل روزمره در او تغيير ايجاد نکند. بدين معني که براي خداوند غمگين يا شادمان شويم، براي خداوند دچار دلتنگي و گشايش خاطر گرديم و بيم و اميد ما نيز براي خداوند باشد و به ديگران اميد نبنديم و از ديگران نترسيم.
در ساحت شغاف، حالت دوست داشتن و نفرت ما براي خدا باشد و محبت و نفرت ما بر اساس جهت گيري به سمت خداوند شکل بگيرد. يعني به خاطر خداوند کسي يا چيزي را دوست بداريم (تولي) و به خاطر خداوند از کسي يا چيزي متنفر باشيم (تبري). انسان رشد يافته، حب و بغض خود را به درستي مديريت مي کند و در راستاي اهداف و ارزش هاي بلند الهي قرار مي دهد.
در ساحت قلب، با ايمان به خداوند حالت سلامت محقق شود و دچار مرض قلب نباشيم. در واقع کسي از لحاظ رواني سالم است و سلامت روان در او وجود دارد که داراي ايمان باشد (مؤمن) و کسي که فاقد ايمان بوده و دچار کفر است، بيمار رواني تلقي مي شود.
در ساحت فؤاد، حالت حق بيني و حق طلبي در فؤاد او وجود داشته باشد و بتواند حق را ببيند. بدين معني که چشم دل او به وسيله باطل اشغال نشده باشد و کور نباشد.
کسي که ساحت هاي مختلف وجود خود را کنترل کرده و در جهت مناسب قرار دهد، به ترتيب تبديل به يک مسلم، مونس، مؤمن و موقن و در نهايت موقظ و محسن مي شود. يعني در وهله اول صدرش تسليم غم و شادي مثبت مي شود، در مرحله بعد با محبت خداوند انس مي گيرد و از دشمنان خداوند متنفر مي شود، در گام بعدي با تفکر و تعقل به ايمان دست يافته و مؤمن مي شود و به يقين مي رسد و در مرحه آخر حق و حقيقت را با چشم دل مي بيند و با احسان کردن به محسن تبديل مي شود.
انسان شناسي در قرآن
درباره این سایت